Wat is Vrije Software

De Vier Vrijheden

Vrije Software verwijst naar vrijheid, niet naar prijs. Het garandeert zijn gebruikers de essentiële vier vrijheden. Het ontbreken van tenminste één van deze vrijheden betekent dat een applicatie propriëtaire, dus niet-vrije, software is.

Licenties

U ontvangt de vier vrijheden door een softwarelicentie. Softwarelicenties bepalen de voorwaarden waaronder een programma kan worden gebruikt en hergebruikt. Om Vrije Software te zijn moet de licentietekst tenminste de vier vrijheden bevatten. De Free Software Foundation en het Open Source Initiative beheren lijsten met gecontroleerde en goedgekeurde licenties. Een applicatie kan over het algemeen niet worden beschouwd als Vrije Software wanneer de licentie ervan niet voorkomt in een van deze lijsten.

Er is een grote verscheidenheid aan licenties die de aandacht verschillend richten en een softwareproduct of delen ervan kunnen ook onder meer dan één licentie zijn gepubliceerd. De daadwerkelijke selectie is een strategische vraag maar we adviseren u een van de meestgebruikte licenties te kiezen. Voor meer inzichten betreffende juridische en licentievragen kunt u hier meer lezen...

Voordelen

Vrije Software gaat over vrijheid. In de praktijk komt dit neer op tal van voordelen voor gebruikers, organisaties, bedrijven en regeringen.

Synoniemen

In de loop van de tijd kwamen mensen met aanvullende termen voor Vrije Software. De motivatie hiervoor ligt vaak in het uitlichten van verschillende aspecten en het voorkomen van verwarring.

Vrije Software werd voor het eerst in 1986 door het GNU project gedefinieerd met de vier hierboven genoemde vrijheden. In 1998 is "Open Source" als marketingcampagne voor Vrije Software opgezet met in het achterhoofd dezelfde vier vrijheden. Andere zeer bekende termen voor Vrije Software zijn "Libre Software", geïnitieerd om de ambiguïteit van het Engelse woord "free" te vermijden en "FOSS" of "FLOSS" als afkorting voor "Free" (Libre) Open Source Software".

De mate van vrijheid die bepaalde software biedt wordt altijd bepaald door de licentie en niet door de term. Met andere woorden: raak niet in de war door verschillende termen voor dezelfde kenmerken. Als u geïnteresseerd bent in de historische achtergrond en waarom we de voorkeur geven aan de oorspronkelijke term kunt u er meer over lezen...

Er zijn ook termen die vaak misbruikt worden als synoniemen om Vrije Software te beschrijven. "Publiek domein" is één van die termen en het is belangrijk om een onderscheid te maken tussen Vrije Software en publiek domein. Eenvoudig gezegd bestaat het publieke domein uit al het creatieve werk (inclusief software) waarop geen auteursrecht van toepassing is. De rechten op deze werken kunnen verlopen zijn, er kan uitdrukkelijk afstand van zijn gedaan of ze zijn niet van toepassing. Hoewel dit de zeer algemene beginselen achter het publiek domein zijn, zal de beslissende factor van wat publiek domein is altijd worden bepaald door de juridische beginselen in het land waar een werk zal worden gebruikt.

Software kan in het publieke domein zeker overlappen met de doelstellingen van Vrije Software; toch is Vrije Software als regel niet synoniem met publiek domein. Het grootste deel van Vrije Software is immers gebonden aan de regels van het auteursrecht. Vooral in de Europese Unie maken de bestaande auteursrecht- en patentsystemen het moeilijk om een werk in het publieke domein nauwkeurig te identificeren. Om onduidelijkheden te vermijden over hoe u een werk wilt delen is het daarom aan te bevelen om een Vrije Softwarelicentie te gebruiken in plaats van het werk in het publieke domein te plaatsen, aangezien een Vrije Softwarelicentie in staat is om duidelijke en begrijpelijke juridische informatie te bieden over de rechten en plichten over die software.

Verdere inzichten

De talrijke voordelen van Vrije Software zijn een voordeel op zich maar dragen ook positief bij aan andere technische en niet-technische gebieden. Sinds de oprichting van de FSFE in 2001 onderzoeken we verschillende gebieden en hoe Vrije Software een verschil kan maken.

• Democratie: Technologie heeft een grote invloed op de huidige samenleving. Daarom moet de controle over technologie in handen zijn van iedereen en niet in die van een kleine groep.
• Open Standaarden: Open Standaarden stellen mensen in staat om allerlei soorten data vrijelijk en met perfecte accuratesse te delen. Ze verzetten zich tegen lock-in en andere kunstmatige barrières voor interoperabiliteit en vergroten keuze tussen verkopers en tussen technologische oplossingen.
• Educatie: Vrije Software is pedagogisch superieur: de basisgedachte van vrijheid en samenwerking is de juiste geest voor educatie in een democratische omgeving.
• Publieke inkoop: Vrije Software is perfect geschikt voor de publieke sector. Overheden kunnen deze publieke hulpbron gebruiken, bestuderen, verbeteren en met elkaar delen. Voor burgers betekent dit transparantie, kostenefficiëntie en de vrijheid om met hun regering te communiceren op de manier die hen het beste uitkomt.
• Internationale ontwikkelingssamenwerking houdt zich bezig met de duurzame verbetering van de wereldwijde economische, sociale, ecologische en politieke omstandigheden. Vrije Software wordt een onmisbare fundamentele technologie die garant staat voor internationale samenwerking die juridisch in overeenstemming is alsmede voor hergebruik: een technologie die gelijktijdig wereldwijde schaalvergroting en lokale aanpasbaarheid mogelijk maakt.
• Kunstmatige Intelligentie (KI) heeft de afgelopen jaren enorme ontwikkelingen doorgemaakt en het zal niet vertragen; eerder het tegenovergestelde. Terwijl KI-toepassingen het leven van veel burgers ten goede komt, kan ze ook zowel ondermijnend werken op ons vermogen om technologie te controleren als wel fundamentele vrijheden in gevaar brengen. We onderzoeken hoe het vrijgeven van KI-toepassingen onder Vrije Softwarelicenties de weg vrijmaakt voor meer toegankelijkheid, transparantie en eerlijkheid.
• Softwarepatenten beëindigen is een maatregel waarmee we een wereld kunnen bereiken waarin softwaregebruikers in staat zijn deel te nemen aan de ontwikkeling en distributie van software. Softwarepatenten voegen juridische en financiële risico's toe aan de ontwikkeling en distributie van software en geven patenthouders juridische macht om softwareontwikkelaars te verbieden gepatenteerde ideeën te gebruiken. Het resultaat hiervan is dat softwarepatenten uiteindelijk schadelijk zijn voor innovatie, de economie en de samenleving.
• Duurzaamheid: Iedereen kan Vrije Software gebruiken zonder beperkingen uit het verleden, vandaag, en in de toekomst. Zoals aangetoond in onze korte studie, kunnen wij met Vrije Software programma's beheren en softwareveroudering voorkomen. Wij kunnen hardware repareren en hergebruiken, we hun levensduur verlengen en natuurlijke hulpbronnen sparen.