Nederland maakt van Vrije Software de standaard
Nico Rikken In een kamerbrief heeft de minister voor Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Raymond Knops zich gecommitteerd aan een beleid waarin Vrije Software de standaard is en onderstreept de voordelen voor de samenleving. De huidige marktregulering zal worden aangepast om publicatie van Vrije Software door de overheid mogelijk te maken.
In de begrotingsbehandeling van 2018 hebben Tweede Kamerleden vragen gesteld over het actief publiceren van Vrije Software door de overheid, en over een beleid waarin open source de standaard is in aanbestedingen. Deze vragen verwijzen naar een rapport over een onderzoek vanuit de overheid naar mogelijkheden voor het publiceren van software onder een Vrije en Open Source Software licentie dat in 2017 is verschenen. Het rapport stelt dat het gebruik van Vrije Software de overheid transparanter kan maken, de kosten kan reduceren en de economie kan stimuleren. Extra inspanning wordt nodig geacht om deze voordelen te behalen, om te zorgen voor leesbare en veilige code en om de bredere gemeenschap te ondersteunen. Maar ook onderstreept het rapport de mogelijkheid dat het publiceren van Vrije Software door de overheid onder de huidige marktregulering als oneerlijke concurrentie kan worden beschouwd. Vrije Software publiceren zou alleen legaal zijn als de overheid strikte regels zou hanteren, die dat in de huidige vorm nagenoeg onmogelijk maakt.
Met enige vertraging heeft minister voor Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Raymond Knops deze vragen eindelijk beantwoord in een brief aan de Tweede Kamer. In deze brief stemt de minister in met het principe van Vrije Software als standaard ("Open Source by default") tijdens aanbestedingen, dat kan worden beschouwd als parallel met het huidige 'pas toe of leg uit'-beleid voor Open Standaarden. De minister is ook voorstander van het actief ontwikkelen en publiceren van Vrije Software. De brief bevat een opsomming van de voordelen die erg lijken op die van onze "Publiek Geld? Publieke Code!"-campagne. Toch maakt de minister een voorbehoud: voor informatie die nationale veiligheid of die van de overheid aantast en voor informatie die een privacy-risico vormt, wordt een uitzondering gemaakt. Daarnaast stelt de brief dat het mogelijk de moeite niet waard is om bestaande software als Vrije Software uit te brengen, waardoor dit beleid voornamelijk van toepassing zal zijn voor nieuwe projecten.
In debijlage bij de brief benoemt de minister huidige activiteit in de publieke sector en maakt hij uitgebreide beloften om een Vrije Software-gemeenschap in de publieke sector mogelijk te maken en te stimuleren. Hierin staat de belofte om later dit jaar mogelijke wijzigingen op de huidige marktregulering onderzocht te hebben om een uitzondering te maken voor het publiceren van Vrije Software door de overheid. Dit zal het huidige juridische grijze gebied wegnemen. Een nieuw aanbestedingsbeleid zal ook worden opgenomen: Vrije Software als standaard is de weg voorwaarts en de overheid en haar instituties zullen starten om actief Vrije Software te publiceren. De minister zal aan het begin van 2021 rapporteren over de voortgang van deze maatregelen.
"Bij de FSFE verwelkomen we dit beleid en zullen we met onze sterke partners in Nederland de voortgang in de gaten houden", zegt Nico Rikken, de coordinator van de FSFE voor Nederland. "Ook nodigen we de Nederlandse landelijke en lokale overheden uit om onze open brief te ondertekenen die eist dat publiek gefinancierde software ontwikkeld voor de publieke sector ook publiek beschikbaar wordt gesteld onder een Vrije Software-licentie."
De campagne "Publiek Geld? Publieke Code!" heeft als doel om Vrije Software de standaard te maken voor software die met publiek geld gefinancierd is. Overheden die dit principe volgen kunnen voordelen behalen uit samenwerking met andere publieke instanties, onafhankelijkheid van een enkele leverancier, potentiële belastingbesparingen, toegenomen innovatie en een betere basis voor IT-veiligheid. De Free Software Foundation Europe ondertekende samen met meer dan 180 organisaties in de samenleving en meer dan 27.000 individuen de Open Brief. We zullen de de handtekeningen gebruiken om contact op te nemen met besluitvormers en politieke vertegenwoordigers uit heel Europa en hen overtuigen om publieke code de standaard te maken. We nodigen u uit om uw handtekening toe te voegen voor een grotere impact!